بلایی که غذای مانده بر سرتان می‌آورد/  غذا‌ها را تا چند روز می‌توان در یخچال نگه داشت؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ بعضی از افراد به خصوص خانم‌هایی که شاغل هستند و وقت نمی‌کنند هر روز غذا بپزند یا افرادی که تنها زندگی می‌کنند و معمولا برای چند روزِ خود غذا درست می‌کنند، بعد از خوردن یک وعده از غذای پخته‌شده، باقیمانده آن را داخل یخچال می‌گذارند و به تدریج آن را مصرف می‌کنند.

متخصصان می‌گویند این کار هیچ اشکالی ندارد. به این شرط که آگاهانه باشد و نحوه درست نگهداری هر غذا رعایت شود. چراکه بعضی از غذا‌ها را می‌توان برای چند روز در یخچال نگهداری کرد، اما بعضی از غذا‌ها حتما باید در فریزر نگهداری شوند. بعضی از غذا‌ها اگر بیش از یک هفته یا حتی کمتر از یک هفته در یخچال بمانند، هم ارزش غذایی خود را از دست خواهند داد و هم احتمال فاسد شدن‌شان بالا است. پس بهتر است درباره نحوه نگهداری هر غذا اطلاعات نسبی لازم را داشته باشیم تا هم مواد مغذی به بدن‌مان برسد و هم سلامت جسم‌مان حفظ شود.

رضا فرهودی، پزشک عمومی و کارشناس تغذیه درباره این که نگهداری ناآگاهانه غذا‌های پخته‌شده در یخچال چه عواقبی می‌تواند برای سلامت داشته باشد، به همشهری آنلاین می‌گوید: غذایی که چندین روز در یخچال مانده، محل تجمع باکتری‌ها و میکروب‌ها می‌شود، کپک می‌زند، و حتی سمی می‌شود و همین می‌تواند منجر به بروز عفونت‌های معده و روده شود. البته بسته به نوع غذا و شرایط نگهداری، این عفونت‌ها مختلف و متفاوتند.

این کارشناس می‌گوید: از میکروب‌های حاضر در غذا‌های داخل یخچال سمی تولید می‌شود که معمولاً در همان ساعات اولیه در بو، مزه و ظاهر غذا نشان داده نمی‌شود و حتی ممکن است احساس کنیم غذای مانده‌ای که داریم می‌خوریم، خیلی هم خوشمزه است. اما کمتر از یک ساعت بعد، بسته به نوع سمی که در غذا تولید شده، علائم مسمومیت مثل دل‌پیچه، حالت تهوع، اسهال و استفراغ ظاهر می‌شود.

فرهودی تاکید می‌کند: اگر مجبوریم غذایی را چند روز در یخچال نگه داریم، باید شرایط نگهداری از آن را بدانیم و رعایت کنیم. مثلا مواد غذایی که احتمال فاسد شدن‌شان سریع‌تر است را باید در سردترین قسمت یخچال قرار دهیم یا در مدت کوتاهی مصرف کنیم.

او می‌گوید: خیلی‌ها هم هستند که معتقدند مصرف غذای سرد یا یخچالی لذت‌بخش‌تر است و غذا را گرم‌نکرده مصرف می‌کنند! این افراد اگر غذای سرد را زیر میکروسکوپ بگذارند و ببینند که داخل آن چه خبر است، هرگز لب به آن غذا نخواهند زد. چه برسد به این که آن را سرد مصرف کنند. ضمن این که مصرف غذای سرد باعث ایجاد بیماری‌های مختلف برای دستگاه گوارش می‌شود.

حتی میوه‌ها و سبزیجات مثل کلم، کلم بروکلی، هویج، فلفل دلمه‌ای و گوجه‌فرنگی اگر طولانی در یخچال بمانند، ارزش غذایی خود را از دست می‌دهند و خوردن‌شان کاملا بی‌فایده است

این کارشناس تغذیه در پاسخ به این که به این ترتیب آیا نگهداری غذا در یخچال کار بیهوده‌ای است، توضیح می‌دهد: خیر، بیشتر غذا‌ها را می‌توان برای چند روز در یخچال نگهداری کرد و ارزش غذاییش هم حفظ شود، اما این بستگی به نوع غذا و شرایط نگهداری دارد. بعضی از غذا‌ها ممکن است با گذر زمان ارزش غذایی خود را از دست بدهند.

به گفته فرهودی غذا‌هایی از جمله ماهی اگر مدت طولانی در یخچال نگهداری شود، ممکن است بعضی ویتامین‌ها مثل ویتامین D را از دست بدهد. یا مثلا گوشت مرغ نسبت به گوشت قرمز حساسیت بالاتری دارد و اگر بیشتر از چند روز در یخچال بماند و بعد مصرف شود، می‌تواند حتی باعث مسمومیت فرد شود. یا مواد لبنی و همچنین غذا‌های گوشتیِ حاوی چربی به دلیل حضور باکتری‌ها و تجزیه‌پذیری سریع‌تر، ممکن است زودتر از غذا‌های دیگر فاسد شوند. پس لازم است که یک سری نکات را بدانیم.

فرهودی تاکید می‌کند: حتی میوه‌ها و سبزیجات مثل کلم، اسفناج، کلم بروکلی، هویج، فلفل دلمه‌ای و گوجه‌فرنگی اگر طولانی در یخچال بمانند، ارزش غذایی خود را از دست می‌دهند و خوردن‌شان کاملا بی‌فایده است. خیلی از خانواده‌ها برای این که در زمان کوتاه مجبور به خرید دوباره نشوند، یکباره کلی میوه و سبزیجات خریداری و یخچال را پر می‌کنند که تا یکی دو ماه داشته باشند! درحالی‌که سبزیجات و میوه‌ها باید تازه مصرف شوند تا خاصیت و ارزش غذایی داشته باشند. وگرنه فقط شکم‌پرکن هستند. لبنیات هم همین قاعده را دارند. شما نمی‌توانید یخچال را پر از شیر و ماست و پنیر کنید و خیال‌تان راحت باشد که خب فعلا همه چیز در خانه داریم. ماست باید تازه مصرف شود و نمی‌تواند مثلا یک ماه در یخچال بماند.

به گفته این کارشناس تغذیه، در مورد میوه هم ما باید از قواعد نگهداری درست آگاه باشیم. خیلی‌ها نمی‌دانند که میوه‌های حاوی ویتامین C مثل نارنگی، پرتقال، لیموشیرین و ... اگر طولانی‌مدت در یخچال بمانند، این ویتامین را از دست می‌دهند. چون این ویتامین به نور، هوا و حرارت حساس است.

غذا را داغ در یخچال نگذارید
اگر غذا به درستی در یخچال یا فریزر نگهداری شود؛ یعنی به صورت داغ در یخچال گذاشته نشود، در ظرف مناسب ریخته شود، بدون درپوش و داخل بشقاب یا کاسه در یخچال گذاشته نشود، در دمای مناسب نگهداری شود، بیش از حد معمول نگه داشته نشود، ارزش غذایی خود را حفظ می‌کند. این نکته دیگری است که فرهودی به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: غذا‌هایی مثل ماکارونی، انواع خورشت، غذا‌های حاوی گوشت، غذا‌هایی مثل خوذاک لوبیا، عدسی، برنج پخته و ... می‌توانند چند روز در یخچال نگهداری شوند و ارزش غذایی خود را از دست ندهند. اگر به درستی نگهداری شوند. برای حفظ ارزش غذایی و جلوگیری از فاسد شدن غذا‌ها بهتر است آن‌ها را در ظروف مناسب بسته‌بندی و در دمای مناسب نگهداری کنیم و چند روزه هم آن‌ها را مصرف کنیم و نگذاریم مثلا یکی دو ماه در یخچال بمانند و بعد بخوریم.

این پزشک عمومی تاکید می‌کند که گاهی ماندن غذا در یخچال رنگ و بو و ظاهر آن را تغییر می‌دهد. اگر بوی مشکوکی از غذا شنیدیم، یا نشانه‌های دیگری از فاسد شدن مشاهده کردیم، باید آن را بی‌معطلی دور بریزیم و به هیچ وجه مصرف نکنیم. بعضی از مردم باقیمانده غذا را بدون درپوش داخل یخچال می‌گذارند و چند روز بعد هم آن را بیرون می‌آورند و مصرف می‌کنند. یا ظرف بدون درپوش را داخل پلاستیک می‌گذارند و آن را در یخچال قرار می‌دهند. خب طبیعی است که با این کار به فاسد شدن غذا یا از دست رفتن خواص غذایی آن کمک می‌کنند.

کدام غذا‌ها را در فریزر بگذاریم؟
فرهودی تاکید می‌کند: اگر نمی‌توانیم در مدت کوتاه، غذا‌های مانده در یخچال را مصرف کنیم یا قصد داریم از آن‌ها طولانی‌تر نگهداری کنیم، لازم است آن را داخل فریزر که دمای بسیار پایین‌تری دارد و می‌تواند به حفظ طولانی‌تر غذا‌ها کمک کند، قرار دهیم.

این کارشناس تغذیه می‌گوید: البته بعضی از غذا‌ها زمانی که در فریزر قرار می‌گیرند، طعم و بافت‌شان تغییر می‌کند، اما غذا‌های زیادی هستند که می‌توان در فریزر نگهداری کرد و طعم و عطر و ... آن تغییری هم نکند. اما در فریزر هم نمی‌شود مثلا غذا را ۶ ماه نگه داشت و فکر کرد که اتفاقی برای آن رخ نمی‌دهد. به هر حال فریزر هم تاریخ انقضایی دارد.

برای جلوگیری از فاسد شدن و حفظ ارزش غذایی، بهتر است غذا‌های گوشتی در ظروف مناسب و در دمای مناسب (حدودا ۴ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود

خیلی از افراد، غذا‌های حاوی گوشت قرمز یا گوشت مرغ را بدون توجه به شرایط نگهداری از آن‌ها داخل یخچال می‌گذارند و چندین روز بعد سراغ‌شان می‌روند و گاهی هم آن‌ها را سرد می‌خورند، اما فرهودی، پژوهشگر تغذیه می‌گوید: می‌توان غذا‌های گوشتی را چند روز در یخچال نگهداری کرد، اما باید توجه داشت که زمان نگهداری آن‌ها نسبت به غذا‌های کم‌چرب‌تر محدودتر است.

فرهودی می‌گوید: برای جلوگیری از فاسد شدن و حفظ ارزش غذایی، بهتر است غذا‌های گوشتی در ظروف مناسب و در دمای مناسب (حدودا ۴ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود و آن‌ها را در زمان مناسب حتما مصرف کنید. اگر هم می‌خواهید غذای گوشتی را طولانی‌تر نگهداری کنید، باید آن را در فریزر بگذارید و یخچال برای آن مناسب نیست.

به گفته این پزشک، مدت نگهداری غذا‌های دارای گوشت، داخل یخچال، بسته به نوع گوشت و شرایط نگهداری متفاوت است. مثلا گوشت گوسفند و گوشت گاو را می‌توانیم ۳ تا ۵ روز در یخچال نگهداری کنیم. البته اگر شرایط نگهداری مناسب باشد. یا گوشت مرغ همان طور که گفتم، چون حساس‌تر است و زودتر فاسد می‌شود، مدت کوتاه‌تری - مثلا ۲ تا ۳ روز - می‌توان آن را در یخچال نگهداری کرد. بیشتر از این مدت یا باید فوری مصرف شود، یا به فریزر منتقل شود. / همشهری‌